Idoli li jafu jferħu, jnisslu għira u jiddiżappuntaw
Qaddisin li rridu nikkontrollaw aħna meta joħorġu min-niċċa
Il-psikologu Paul Sciberras jirrifletti dwar l-idoli fi żmien tal-lum
Żewġ kampjonati u tliet episodji fi ftit jiem raw l-opinjoni pubblika dwar Cristiano Ronaldo u Lionel Messi tinbidel ta’ taħt fuq. Tal-inqas għall-ċerti mumenti. Dak li s-soltu huwa deskritt bħala “t-tajjeb” – Lionel Messi – iddiżappunta n-nies, filwaqt li “l-kiesaħ” skont ħafna – Cristiano Ronaldo – ġibed is-simpatija.
Ir-relazzjoni ma’ dawn iż-żewġ idoli nbidlet f’ħakka t’għajn bil-psikologu Paul Sciberras jispjega ma’ one.com.mt kif dan huwa riżultat tal-fatt li l-bniedem dejjem għandu relazzjoni intima, diffiċli u kumplessa mal-aspetti dualistiċi tal-ħajja jew eżistenza.
Fi kliem ieħor, ir-reazzjoni bejn it-“tajjeb jew ħażin, il-kbir jew iż-żgħir, id-dominant u s-sottomess, l-ikrah u s-sabiħ fost oħrajn.”
“It-tnejn huma n-naħa l-oħra tal-istess munita. Aħwa, bħal Kajjin u Abel.
Il-bniedem min dejjem kellu bżonn tal-eroj u l-antieroj,” spjega l-psikologu.
“Fl-eroj naraw is-sabiħ aċċentwat jew l-aspirazzjonijiet pożittivi li l-individwu jħoss fih u fl-antieroj naraw id-difetti li forsi niddejqu naraw fina. Però li nafu li jkunu jħufu fl-irkejjen mudlama tal-konxju jew is-subkonxju tagħna,” kompla jgħid il-psikologu.
Iżid jgħid li għandna bżonn nħossuna li anke aħna nistgħu naqsmu parti mill-glorja u d-dija tal-eroj, anke jekk inkunu fid-dell tiegħu. Irriduna nħossu li aħna ggranfati mal-ġwienaħ ta’ Icarus waqt li sejjer lejn id-destin (traġiku) tiegħu li jispiċċa meqrud mix-xemx li pprova jilħaq.
Fil-fatt, dak li qed jgħid il-psikologu min jaf kemm inħossuh. Jekk hux dilettanti tal-futbol jew ta’ xi artist ċelebri żgur li kien hemm xi ħadd li f’xi ħin li mmaġinajna ruħna minflok dak li nsegwu.
“Fil-fantasija, kemm nimmaġinaw li qed niskorjaw dak il-gowl uniku, jew li għamilna save li baqa jissemma! Irridu nisimgħu isimna jidwi mal-arena jew il-kolossew, l-istadium – Spartacus! Maximus! Joey! Pawlu!,” żied jgħid Sciberras li mbagħad irrifletta dwar dak li xi minn daqqiet ikun għaddej mis-subkonxju tagħna.
Meta Ronaldo kien għadu jibda jispikka ma’ Manchester United konna nisimgħu dwar kemm hu gustuż u xi free kick għandu iktar mil-lum li rebaħ kollox. Għaliex?
“Għandna bżonn il-glorja u l-kobor tal-eroj, filwaqt li fis-sigriet nippjanaw il- qerda u distruzzjoni tiegħu meta nħossu li qed jikber wisq, li sar arroganti wisq, li sar sinjur jew kburi wisq – li m’għadniex nistgħu nilħquh u nikkontrollaw!” hija t-tweġiba tal-psikologu.
Għax l-eroj irridu jekk jista’ jkun nikkontrollawh aħna wkoll. Niddeċiedu aħna kemm jikber. Lil Messi nieħdu pjaċir narawh jirbaħ, iżda ma ridniex nkunu nafu kemm jaqla’, kważi kważi iktar mill-fatt li evada t-taxxa.
“Meta l-eroj jitbiegħed wisq mill-immaġini tagħna nfusna (dik hija n-natura tal-eroj, inkella x’ eroj li jirrispetta lilu nnifsu hu) nħossuna mhedda u biex l-univers jerġa’ jiġi f’postu l-eroj għandu bżonn jiġġarraf,” qal il-psikologu f’dikjarazzjoni li tfakkar kemm nies urew simpatija ma’ Ronaldo fil-mument li fil-finali tal-Ħadd rawh jibki għax weġġa’.
Smajna inqas kemm sar blokka silġ. Għax dak il-ħin rajnieh żgħir. Rajnieh bħalna. Mhux daqstant ikbar minna.
“Iżjed ma’ jikber l-eroj, iżjed inħossuna ċkejknin, insinifikanti, bla talent – umani vulnerabbli. Dawk li nċensajna, inħossuhom jifgawna u l-unika soluzzjoni hi li jew jiġġarfu mill-pedestal jew jerġgħu jsiru umani. Li nħossu li erġajna sibna l-kontroll tiegħu,” kompla jfisser il-psikologu. Għax fl-aħħar mill-aħħar f’qalbna ngħidu: “Dan min jaħseb li hu. Nuruh aħna min jikkmanda.”
Però fil-verità l-aspetti negattivi tal-eroj jaf jagħmluna skomdi għax ifakkruna fina nfusna. Tkun
Il-psikologu Sciberras
reġgħet infaqgħet il-bużżieqa li tant ħadna pjacir nonfħu.
“Meta l-eroj jerġa’ juri karatteristiċi li nistgħu nidentifiukaw magħhom bħal emozzjonijiet li jfakkruna f’debbolezza, umanità, fraġilità, biża’, sofferenza, nerġgħu nħossuna komdi magħhom u nabbraċċjawhom. L-eroj beka,” tenna l-psikologu li wkoll ikkonferma r-riflessjonijiet dwar Messi u Ronaldo.
Messi, li min eroj simpatiku sar ħalliel egoist li abbanduna l-Patria. Ronaldo, l-arroganti li jitfa’ l-mikrofonu tal-ġurnalist fl-ilma, mwaqqa’, muġugħ u jibki.
Quddiem dan kollu l-mistoqsija hi jekk għadx għandna post għal idolu jew eroj. Bir-risposta tal-psikologu tiġbor kollox fi ftit kliem. Jemmen li għad hemm post għal eroj li filwaqt li jtiru fil-għoli ma jinħarqux mix-xemx u ma jaħarqux lilna magħhom. Fuq kollox f’pajjiż u f’xhur fejn niċċelebraw idolu kull ġimgħa il-psikologu ġabar dak kollu li qal f’sentenza waħda:
“Il-Qaddis ħareġ min-niċċa però serħilna moħħna li reġa’ lura u li joħroġ meta nixtiequh aħna.”
