Illejla fil-Parlament, il-Prim Ministru Robert Abela qed jagħmel id-diskors tiegħu bħala risposta għad-diskors li għamel ilbieraħ il-Kap tal-Oppożizzjoni dwar il-Budget 2023.
Fil-bidu tad-diskors tiegħu, Dr. Robert Abela qal kif “Il-kisbiet jistgħu jsiru biss għax qalbna tħabbat fil-post it-tajjeb.”
18:40 – Il-Prim Ministru nnota d-differenza bejn il-Gvern u l-Oppożizzjoni li tbeżża’ u niexfa mill-ideat. Hawn irrimarka li meta l-Partit Nazzjonalista kien fil-Gvern addattata politika ta’ awsterità. Dr Abela għamel referenza għall-politika riformista ta’ dan il-Gvern li tadatta l-ħidma tal-Gvern skont l-isfidi tal-ġurnata.
“Malta hija niesha” – il-Prim Ministru
18:42 –Il-Prim Minsitru ta ħarsa lejn ftit mid-diversi miżuri li wettaq Gvern Laburista fosthom l-intorduzzjoni taċ-Childcare b’xejn għal dawk li l-ġenituri tagħhom jaħdmu jew jistudjaw, it-trasport b’xejn għal kulħadd u t-twessigħ tal-formolarju tal-mediċini, fejn ġie eliminat l-‘out of stock’ sinonimu ma’ amministrazzjonijiet Nazzjonalisti.
18:48 – Il-Prim Ministru innota kif il-politika tal-investiment li jħaddan Gvern Laburista ndirizzat iż-żieda fil-prezzijiet tal-enerġija. Fost l-oħrajn Dr Abela ta l-eżempju li l-familji Ewropej qegħdin iħallsu kontijiet tad-dawl 75% aktar minn kemm kienu jħallsu fl-2013, għall-kuntrarju l-Maltin iħallsu kontijiet tad-dawl 25% orħos mill-2013.
18:52 – “Aħna nagħtu d-direzzjoni iżda s-suċċess hu mertu tagħkom. Dan il-pajjiż li flimkien qed immexxuh ‘il quddiem.” – il-Prim Ministru
18:55 – “Il-politika tal-awsterità tigrantaxxi il-falliment.”
18:56 – Il-Prim Ministru Robert Abela saħaq kif fost ir-realtajiet li qiegħed jindirizza dan il-budget fosthom ir-realtà tal-faqar permezz ta’ diversi miżuri li jiggarantixxu stabilità.
18:59 – Il-pensjonanti żdiedu lkoll bi €12.50, iżda din hija biss il-bażi, dan għaliex bil-miżuri mħabbra fil-budget il-pensjonanti se jkunu intitolati għal aktar għajnuniet.
19:00 – It-tapering tal-benefiċċji se jkun qed ikompli għal dawk li jidħlu fid-dinja tax-xogħol għall-ewwel tliet snin.
19:01 – Dawn il-miżuri u oħrajn li tħabbru mill-Ministru għall-Finanzi bħal-lum ġimgħa huma maħsuba għal kulħadd. Dan għaliex l-akbar vittmi ta’ politika ta’ awsterità huma dawk il-persuni li jaqilgħu l-inqas.
Fil-fatt, in-nefqa soċjali fil-budget għas-sena d-dieħla se tkun qed tlaħħaq il-€1.3miljun.
19:06 – Dan il-budget se jkun qed jintroduċi kumpens addizzjonali għall-għoli tal-ħajja, li se jiżdied ma’ dak eżistenti għal kulħadd, il-COLA.
19:08 – Koppja pensjonanti fuq l-anqas pensjoni b’dan il-mekkaniżmu addizzjonali se jkun qiegħed jgħolli ż-żieda fil-pensjoni minn €12.50 għal €20.50. Dan ifisser li fis-sena l-pensjonanti se jkunu qegħdin jieħdu mal-€1,066 żieda fis-sena.
19:10 – “Mhu se nżidu l-ebda taxxa eżistenti jew indaħħlu xi taxxa ġdida.” – il-Prim Ministru
19:15- Il-politika ta’ dan il-Gvern mhux se tħalli l-ebda tifel jew tifla jaqgħu lura, dan b’diversi miżuri fosthom il-one-tablet-per-child u l-iSkema 9, fost l-oħrajn.
19:16 – Il-Prim Ministru elenka kif din il-politika se tkun qed twassal għall-viżjoni ta’ dan il-Gvern dik li pajjiżna katalist fl-ekonomija diġitali.
19:23 – Dr Abela wieġeb għal dak li kiteb id-Deputat Nazzjonalista Jerome Caruana Cilia li kiteb li l-Gvern berbaq il-flus. Hawnhekk il-Prim Ministru nnota l-għajnuna li ta l-Gvern fi żmien il-pandemija li laħqet it-€300 miljun.
19:26 – Fitch Ratings u Standard and Poor’s sostnew ir-ratings ta’ pajjiżna, fiduċja fil-ħidma li qiegħed jwettaq Gvern Laburista. Hawn innota wkoll li d-dejn nazzjonali għadu inqas minn sittin fil-mija, preċiżament 57%. Differenza għall-2013 meta d-dejn ta’ pajjiżna kien laħħaq is-70% tal-Prodott Gross Domestiku.
Il-Kap tal-Oppożizzjoni sieket dwar l-għajnuna li ta l-Gvern fi sfidi internazzjonali bla preċedent
19:29 – Il-Prim Ministru kompla jisħaq l-istess messaġġ mal-fora Ewropea, fejn saħaq li l-piż m’għandux jintefa’ fuq iċ-ċittadini. Madanakollu, pajjiżi oħra Ewropej qegħdin ibatu konsegwenzi koroh tal-piżijiet li ġabet magħha l-pandemija u issa l-gwerra fl-Ukrajna.
19:32 – “Id-dmir tal-Gvern huwa li jkollu finanzi sostenibbli ħalli jkun jista’ jinvesti kull meta jkun hemm bżonn.” – il-Prim Ministru
19:35 – “Dan huwa l-budget bl-akbar investiment soċjali u pubbliku fl-istorja ta’ pajjiżna.”
19:37 – Il-Prim Ministru nnota kif dan is-sajf kien wieħed li ġab normalità miegħu, b’mod speċjali fis-safae u żieda bla preċdent fil-konsum. Huwa għamel referenza għat-tkabbir ekonomiku. Fil-fatt, fl-ewwel sitt xhur ta’ din is-sena l-attività ekonomika f’pajjiżna kibret bi 8.5%.
19:40 – Dwar il-greylisting, il-Prim Ministru nnota li pajjiżna ħareġ mill-iqsar żmien li qatt ħareġ pajjiż minnha. Huwa żied jgħid kif hawnhekk il-Gvern żamm kelmtu li jżomm mal-pjan ta’ azzjoni li kien maqbul mal-FATF.
19:42 – L-esperti barranin jemmnu fit-track record ta’ dan il-Gvern fejn jidħlu l-finanzi pubbliċi filwaqt li jemmnu wkoll li l-ekonomija Maltija se tkompli tikber.
19:46 – Il-Prim Ministru tkellem dwar il-Pre Budget Document tal-Partit Nazzjonalista. Fost l-oħrajn, innota kif il-Partit Nazzjonalista ma kienx jaf li dan il-Gvern żied il-paternity leave għal għaxart’ijiem. Il-Partit Nazzjonalista, iżda ppropona li dan jiżdied għal ħamest’ijiem.
19:49 – Il-Prim Ministru nnota wkoll kif il-Partit Nazzjonalista, minkejja d-dokument ta’ qabel il-Budget ma għamel l-ebda proposta konkreta.
19:52 – Fid-dawl ta’ dan kollu iżda, il-Prim Ministru tkellem dwar kif il-Gvern huwa ffukat biex ikompli joħloq futur sabiħ għaż-żagħżagħ.
19:55 – Dr Abela kwota ċifri maħruġa mill-Uffiċċju tal-Istatistika tal-Unjoni Ewropea, l-Eurostat, li sabet kif mill-2014 ‘l quddiem iż-żagħżagħ li kienu jemigraw naqsu bin-nofs.
19:57 – Il-Prim Ministru nnota kif l-industrija tal-manifattura se jkomplu jinvestu u jikbru f’pajjiżna. Huwa żied jgħid kif l-enfasi tal-Gvern hija li jinħolqu impjiegi li jikkumplimentaw il-viżjoni tal-Gvern għall-futur.
19:58 – Fost setturi oħra li semma’ l-Prim Ministru hemm dawk tal-Bijoloġija u l-Biofarmaċewtika li mistennija jkomplu jespandu. Dan filwaqt li pajjiżna qiegħed iservi ta’ pjattaforma għal kumpaniji ġodda.
Fid-dokument ta’ qabel il-Budget, il-PN ippropona li jiżdiedu t-taxxi bi tmien darbiet
20:00 – Fis-settur tal-gaming u l-e-sport, pajjiżna qiegħed jattira l-aqwa kumpaniji minn madwar id-dinja. Numru kbir ta’ karrieri li qegħdin joħolqu dawn il-kumpaniji qegħdin jimtlew minn ħaddiema Maltin.
20:03 – Għawdex ukoll huwa importanti fil-viżjoni tal-Gvern, kompla jgħid il-Prim Ministru, fost l-oħrajn l-Gvern qiegħed jgħin permezz ta’ assistenza addizjonali ta’ 10% fi krediti tat-taxxa, li tirdoppja jekk l-investiment minn dawn il-kumpaniji jnaqqsu l-emmissjonijiet tal-karbonju.
20:05 – Iż-żieda rikurrenti tal-Gvern żdiedet b’terz fi tlett budgets. Fost l-oħrajn qiegħed isir investiment kapitali fil-gżira Għawdxija, biex tkompli ssir mutur ekonomiku iżda kif ukoll jibqgħu mħarsa l-karatteristiċi ta’ din il-gżira.
20:10 – Il-kwalità tal-ħajja hija prijorità ta’ dan il-Gvern. Dan intwera b’diversi eżempji fl-ambjent. Fost dawn kien hemm l-art li baqgħet ‘il barra miż-żona tal-iżvilupp fl-ewwel mitt jum tal-leġiżlatura kif kien imwiegħed fil-kampanja elettorali.
20:13 – L-ambjent qiegħed ikun ta’ prijortà fosthom bit-tkomplija tal-proġetti f’Ta’ Qali, l-Park Nazzjonali tal-Inwadar, l-Park ta’ San Klement, il-Park tal-Majjistral, fost l-oħrajn.
20:17 – Se jkompli jsir investiment fil-kwalità tal-arja, fosthom bil-proġett tax-xshore-to-ship, fil-Port il-Kbir u fil-Port Ħieles.
20:19 – Il-Prim Ministru għamel referenza għall-ħidma ta’ dan il-Gvern lil hinn minn xtutna, kif se jkompli jsir fil-ġranet li ġejjin fl-Eġittu waqt COP27.
20:21 – L-infrastruttura wkoll se tkompli tkun aġġornata biex tindirizza l-isfidi tal-ġurnata, dan se jkompli jsir b’enfasi fuq l-ambjent. Fost il-proġetti li għaddejjin bħalissa hemm dak tas-Central Link u l-Luqa Junction.
20:23 – Dwar il-Fondi Ewropej, il-Prim Ministu stqarr kif għall-kuntrarju ta’ dak li bdiet tgħid l-Oppożizzjoni, l-Gvern innegozzja pakkett b’saħħtu għal-seba’ snin ferm akbar minn dak li antiċipa l-Partit Nazzjonalista.
20:25 – Il-Prim Ministru nnota kif se jittejbu l-kundizzjonijiet tal-edukaturi permezz ta’ djalogu u kollaborazzjoni bejn il-Gvern u l-edukaturi.
20:26 – Dwar is-saħħa, il-Prim Ministru stqarr kif waqt il-pandemija pajjiżna kien ta’ eżempju għal kumpalment tad-dinja.
20:28 – Għamilna riformi kbar ta’ governanza tajba. Riforma kbira li rrid nara hija li l-Qrati tagħna jpoġġu liċ-ċittadin fiċ-ċentru tagħhom.
20:30 – Se nibqgħu ninvesti bis-saħħa fl-artisti u l-wirt kulturali ta’ pajjiżna.
20:32 – Irridu mentalità ta’ pajjiż li ċ-ċertezza u l-istabbiltà li qed jagħti llum iridha biex jgħolli l-livelli tiegħu.
20:34 – Quddiem kull sfida spikkat it-tama. Dik il-fiduċja li jekk nibqgħu flimkien nibdlu l-isfidi f’opportunitajiet, ikunu kemm ikunu kbar l-isfidi.
20:35 – “Biex il-pensjonanti jkollhom is-serħan il-moħħ li wara dak ix-xogħol kollu se jgħixu l-anzjanità tagħhom f’dinjità. Biex il-familji jkollhom garanzija ta’ edukazzjoni ta’ kwalità għal uliedhom. Biex is-servizz tas-saħħa ssibu b’saħħtu kull meta tiġi bżonnu. Biex il-familji jkollhom iktar spazji sbieħ fejn igawdu l-ħin flimkien. Għax il-ferħ jiġi mill-iktar affarijiet sempliċi, sakemm il-bniedem għandu ċ-ċertezza. Għalhekk dak li ressaqna jdur mal-kwalità tal-ħajja tagħkom.”
20:38 – “Futur sabiħ għal kulħadd. Dan il-Budget huwa biss pass ieħor, Malta Flimkien hija Malta taċ-Ċertezza, Malta tal-Istabbiltà. Malta li se tibqa’ tinvesti fikom. Se nibqgħu noħolqu u nqassamu l-ġid. Se nibqgħu mexjin fid-direzzjoni t-tajba. Għax hekk nassiguraw dak li nixtiequ lkoll. Il-futur sabiħ f’Għawdex u Malta tagħna.”
