Artiklu miktub mill-Ambaxxatur Malti għas-Santa Sede Frank Zammit.
Bejn l-1903 u l-2013, il-Knisja Kattolika rat diversi konklavi papali, kull wieħed importanti fl-istorja tagħha. Il-konklavi huma l-proċess formali fejn il-kardinali jagħżlu Papa ġdid wara l-mewt jew ir-riżenja ta’ wieħed minn predeċessuri tiegħu.
Fl-1903, il-konklavi kienu f’ċirkostanzi ta’ tensjoni politika kbira. Wara l-mewt ta’ Papa Ljun XIII, il-konklavi laqqgħu lill-kardinali f’Ruma. Żvilupp importanti kien li l-Awstrija, permezz tad-dritt antik tal-veto, ippruvat twaqqaf l-elezzjoni tal-Kardinal Mariano Rampolla del Tindaro li kien is-Segretarju tal-Istat ta’ Ljun XIII. Għalkemm il-veto ġie kkunsidrat, ħafna kardinali ħaduha bi skantament u eleġġew lil Giuseppe Sarto, li sar Papa Piju X. Wara dan, Piju X ipprojbixxa għal dejjem kull tip ta’ influwenza sekulari fil-konklavi.
Fl-1914, waqt l-Ewwel Gwerra Dinjija, ġie elett Benedittu XV. Il-mandat tiegħu kien iffukat fuq it-tentattivi ta’ paċi. Sussegwentement, fl-1922, il-konklavi eleġġew lil Piju XI, li kellu jiffaċċja sfidi kbar bħat-twaqqif tal-Istat tal-Vatikan permezz tal-Patti Lateranensi fl-1929.
Meta Piju XI miet fl-1939, il-konklavi eleġġa lil Piju XII. Huwa kien Papa matul it-Tieni Gwerra Dinjija, perjodu mimli sfidi morali u umani. Il-konklavi ta’ wara l-mewt tiegħu fl-1958 eleġġew lil Ġwanni XXIII, magħruf għat-tnedija tal-Konċilju Vatikan II, li bidel il-wiċċ tal-Knisja b’mod sinifikanti.
Fl-1963, il-konklavi għażlu lil Pawlu VI, li kompla x-xogħol tal-Konċilju u għamel riformi profondi fil-ġerarkija u fil-liturġija tal-Knisja. Wara mewtu fl-1978, is-sena dik rat żewġ konklavi straordinarji. L-ewwel wieħed għażel lil Ġwanni Pawlu I, li sfortunatament miet wara biss 33 jum bħala Papa. It-tieni konklavi tal-1978 għażel lil Ġwanni Pawlu II, l-ewwel Papa mhux Taljan f’aktar minn 450 sena. Il-pontifikat tiegħu kien wieħed mill-itwal u influwenti, b’rwol kruċjali fit-tmiem tal-Komuniżmu fl-Ewropa tal-Lvant.
Wara l-mewt tiegħu fl-2005, il-konklavi għażlu lil Benedittu XVI, teologu Ġermaniż b’viżjoni konservattiva. L-aktar mument storiku tiegħu kien ir-riżenja tiegħu fl-2013, l-ewwel riżenja papali f’aktar minn sitt sekli. Dan wassal għal konklavi ieħor fl-istess sena.
Fl-2013, il-konklavi eleġġew lil Jorge Mario Bergoglio bħala Papa Franġisku, l-ewwel Papa mill-Amerika Latina u l-ewwel Ġiżwita li sar Papa. L-għażla tiegħu timmarka żmien ta’ enfasi fuq il-faqar, il-merħba u l-bżonn ta’ riforma fil-Kurja Rumana.
B’mod ġenerali, il-konklavi bejn l-1903 u l-2013 jirriflettu kif il-Knisja adattat ruħha għall-bidliet politiċi, soċjali u reliġjużi madwar id-dinja. Kull konklavi ġab miegħu mhux biss Papa ġdid, imma wkoll tama ġdida għal bidla jew kontinwità, skont il-bżonnijiet taż-żmien.
