- ERBA’ SNIN WARA L-BIDLA FIL-GVERN
- JISPIKKAW IL-FIDUĊJA, L-OTTIMIŻMU U S-SUĊĊESSI TAL-EWWEL DARBA
Erba’ snin wara li Joseph Muscat ħa t-tmun tat-tmexxija ta’ pajjiżna, hawn qbil ġenerali li l-pajjiż miexi ’l quddiem. Dan mhux qed jgħiduh biss l-istħarriġ tal-opinjoni pubblika bħal dak tal-Eurobarometer, li jpoġġi liċ-ċittadini Maltin fost l-iktar ottimisti għall-ġejjieni tagħhom, iżda jgħiduh persuni minn oqsma differenti tal-ħajja, li l-polz tan-nies iħossuh fl-osservazzjonijiet li jagħmlu, jew iktar importanti minn hekk, b’ħidmiethom.
Il-gazzetta KullĦadd tkellmet ma’ numru ta’ persuni li l-iżvilupp ta’ pajjiżna jsegwuh mill-qrib. Fil-qosor, qalulna x’jaħsbu dwar l-ewwel erba’ snin tal-Gvern ta’ Muscat. Kollox ward u żahar? Le. Iżda, li sar titjib enormi biex Malta qiegħda f’pożizzjoni tajba li qatt ma kienet qabel, jaqblu lkoll.
L-artikolista ta’ esperjenza Marie Benoit saħqet kif “Erba’ snin ta’ Gvern Laburista ħallew impatt pożittiv fuq il-Gżejjer Maltin. Mill-bidu nett stajt tħoss l-enerġija ġdida li ġabu magħhom il-persuni li issa kienu se jkunu fil-Gvern. Gvern preċedenti għejja wara 25 sena jiggverna. Dan hu Gvern li jaġixxi mill-ewwel. M’hemmx tlajjar. Huwa Gvern effiċjenti u l-proġetti qed ikunu ffinalizzati.”
Reginald Fava, imprenditur ta’ esperjenza, qal mal-KullĦadd li “m’hemmx dubju li f’dawn l-aħħar erba’ snin il-pajjiż mexa ’l quddiem ħafna, kemm fl-ekonomija u kemm fl-affarijiet l-oħra li saru.”
Martin Scicluna, opinjonist li huwa wkoll parti minn gruppi ta’ ħsieb, qal li “fuq in-naħa t-tajba żgur hemm l-ekonomija li ngħatat imbuttatura. Għandna ekonomija vibranti u soċjetà eċċellenti. Jibqa’ postijiet fejn issib il-faqar iżda mingħajr dubju sejrin tajjeb ekonomikament.”
U l-isbaħ ħaġa, jinnota Fava hi li dan l-effett jinħass fost in-nies. “Meta inti tgħid li l-individwu fit-triq kellu impatt fil-but, fejn jidħlu l-finanzi, fejn jidħlu l-pagi, fejn jidħlu affarijiet oħra li dak li jkun jista’ jixtri, inti qed tgħid l-impatt ġenerali tan-nies. Waqt li ċerti drittijiet li ngħataw lil ċerti setturi tal-popolazzjoni, dawk huma settorali, imma l-ieħor huwa ġid komuni, għal kulħadd. Dak huwa l-ikbar impatt, l-impatt fejn in-nies imxew ’il quddiem u avvanzaw fil-ħajja tagħhom. Dak huwa l-iktar impatt importanti. L-ieħor huwa importanti wkoll però huwa iktar settorali, jiġifieri li jolqot numru biex ngħid hekk żgħir ta’ popolazzjoni li huwa importanti wkoll, għax fil-pajjiż kulħadd għandu l-importanza tiegħu. Però l-impatt fejn tidħol il-ħajja ġenerali tan-nies, dik hija l-iktar ħaġa importanti għax il-bniedem qed jgħix aħjar u l-bniedem qed jaspira għal affarijiet li forsi f’ħajtu qatt ma kellu u issa jista’ jkollu,” argumenta Fava li żied li dak huwa fatt li ma jista’ jinnegah ħadd. Għalih hemm konklużjoni ċara: “Qegħdin f’sitwazzjoni ekonomika li qatt ma konna fiha. Dak huwa fatt. Dik hija l-verità.”
Wieħed mill-oqsma li żgur ikkontribwixxa għal dan kollu huwa t-turiżmu. Tony Zahra, imprenditur u rappreżentant ta’ dawk li jaħdmu fis-settur innota kif żdiedet il-konnettività u minkejja l-isfidi internazzjonali pajjiżna baqa’ jimxi ’l quddiem.
“Nemmen mhux biss li Gvern Laburista irreaġixxa għall-kwistjonijiet li nqalgħu, iżda li spikka kien kif f’dawn l-aħħar snin kellna l-abbiltà li l-imsieħba differenti inkluż il-Gvern, is-settur privat u l-lukandiera ġejna flimkien u antiċipajna l-isfidi li setgħu jinqalgħu u weġibna għalihom. Nemmen li din il-kontinwazzjoni tal-interazzjoni bejn il-Gvern u l-imsieħba għandha tissokta biex jibqa’ jkollna s-suċċess,” qal Zahra li wkoll innota r-riżultati rekord u bla preċedent.
Riżultati li nkisbu għax il-Gvern ra li jkun hemm iktar impenn f’diversi oqsma kif innotat l-ekonomista Fleur Vella li rrimarkat kif l-użu aħjar ta’ fondi mill-Unjoni Ewropeja kien kruċjali. “Kien hemm fondi f’periklu serju li jintilfu minhabba dewmien żejjed mill-Gvern. Il-fatt li dawn kienu salvati ġab żvilupp enormi pereżempju fil-Birgu u ċ-Ċittadella fejn kien hemm żdingar għal żmien twil,” qalet Vella li mmarkat bħala waħda mill-iktar affarijiet importanti l-fatt li ma ntilifx ċenteżmu wieħed ta’ fondi Ewropej.
Għax pajjiżna qed jara li jisfrutta bl-aħjar mod is-sħubija ta’ Malta fl-Unjoni Ewropea. Xi ħaġa li kkummenta dwarha Stefan Grech, Malti li jaħdem Brussell.
“Minn pajjiż passiv, kuntent iħares l-istatus quo wara s-sħubija fl-UE, Joseph Muscat xpruna lil Malta tkun pajjiż għatxan għal sfidi ġodda li jisbqu mhux ftit iċ-ċokon tiegħu. Bħalissa, m’hawnx isbaħ milli tkun Malti fi Brussell biex tisma’ t-tifħir li qed tikseb iċ-ċkejkna Malta tagħna permezz tas-suċċess li qed ikollha fit-tmun tal-Ewropa. Mill-partit li kkampanja kontra d-dħul ta’ Malta fl-UE – għax hekk kien emmen dak iż-żmien – taħt Joseph Muscat il-PL sar il-Gvern li b’konvinzjoni, qed jilħaq il-milja ta’ Malta Ewropea. It-tandem Louis Grech / Ian Borg kien fost l-aqwa riċetti ta’ suċċess għal Joseph Muscat f’din il-leġiżlatura; kombinazzjoni ta’ maturità u entużjażmu żagħżugħ li assiguraw għal Malta mijiet t’eluf t’ewro f’fondi Ewropej – sal-inqas ewro li stajna nġibu. L-aħħar u mhux l-inqas, matul dawn l-erba’ snin dejjem kienet l-istess UE li ċċertifikat b’konsistenza s-suċċessi miksuba mill-Gvern Malti,” iddikjara Grech mal-gazzetta KullĦadd.
Perċezzjoni li nkisret
Dwar it-tkabbir ekonomiku kkummentaw oħrajn, u nisimgħu ħafna. Iżda, Stefan Grech għamel referenza għal dak li konna nisimgħu qabel l-elezzjoni ġenerali. Fuq kollox tajjeb ma ninsewx minn fejn tlaqna. “Il-Gvern ta’ Joseph Muscat kisser darba għal dejjem il-perċezzjoni li ‘ma’ Gvern Laburista ma tistax taħdem.’ Mhux talli hekk, talli ħareġ bħala probabbilment l-iktar Gvern “pro business” fl-istorja, iżda li madankollu, kien kapaċi jżomm bilanċ billi jiggarantixxi protezzjoni xierqa għaż-żgħir, ixejjen il-qagħad, itejjeb l-għajnuniet soċjali għal min ħaqqu, u jvara d-dibattitu (għalija b’mod irriversibbli) biex fl-aħħar tittejjeb il-paga minima nazzjonali,” żied Grech.
Fleur Vella wkoll innotat il-qagħda ekonomika tajba iżda enfasizzat l-iktar fuq il-fatt li dan il-ġid infirex fis-soċjetà. “Dan kien Gvern li ta iktar flus fl-idejn tal-ifqar faxxi. Daħħal l-in work benefit, żied il-pensjonijiet u raħħas il-kontijiet tal-enerġija. In-nies sabu iktar kuraġġ li jonfqu aktar allura kellna ekonomija iktar b’saħħitha,” qalet Vella li bħall-aġenziji tal-klassifikazzjoni tal-kreditu nnotat kif il-konsum privat huwa mutur għall-ekonomija. U l-konsum privat huwa possibbli għax iktar nies jaħdmu. U iktar nies daħlu jaħdmu għax daħlu “ċ-child care b’xejn u ssaħħet il-kura għall-anzjani” biex ommijiet u qraba ħarġu jaħdmu.
Dwar it-turiżmu, li dwaru tkellem Tony Zahra Vella nnotat kif kien hemm inċentivi bħal dawk li raw il-lukandi jżidu iktar sulari u l-inċentivi għal turiżmu intern fosthom il-prezz speċjali tal-vapur tal-Gozo Channel f’ċerti perjodi.
Vella ssemmi aspetti oħra. “Illum għandna pożizzjoni ekonomika stabbli fl-Enemalta li kienet f’xifer falliment hi b’riskju għall-banek lokali ewlenin. Fl-istess ħin kien hemm stabbiltà fil-prezz tal-fuel, xi ħaġa li toffri iktar serħan il-moħħ lill-konsumatur li jista’ jippjana aħjar,” qalet l-ekonomista Vella li nnotat kif dan hu Gvern li qed jiġbed investiment varjat bħal Crane Currency, fil-qasam tal-manifattura u Barts, fil-qasam tas-saħħa, fost oħrajn.
Iżda, l-ħajja mhix flus biss. Għalhekk l-inizjattivi f’oqsma bħas-saħħa u l-edukazzjoni. Filwaqt li Grech isemmi waħda mill-ikbar bidliet li seħħew f’pajjiżna. “Dan kien Gvern li indirizza ġrieħi fondi billi ġab eluf ta’ aħwa Maltin iħossuhom mill-ġdid parti integrali mis-soċjetà, wara snin twal t’aljenazzjoni, miċħuda mid-drittijiet ċivili tagħhom. Kien pass kuraġġjuz li Joseph Muscat ma ddejjaq xejn jieħu għax kien konvint li hekk kienet qed titlob is-sewwa. Biżżejjed wieħed ifittex f’Google “Malta civil rights” biex jibda japprezza l-ammirazzjoni li llum tgawdi Malta f’dan il-qasam,” kompla jirrimarka.
L-isfidi
L-opinjonisti jaqblu li baqa’ ċertu sfidi jekk kien hemm affarijiet li setgħu saru aħjar. “Issa kollox perfett? Il-perfezzjoni s-sema qiegħda mhux fid-dinja. Hemm affarijiet li morna ħażin fihom? U mela le. Min ma jagħmel xejn ma jiżbaljax. Min jagħmel ħafna affarijiet jista’ jiżbalja, jista’ jaqa’ u jweġġa’ rkopptu wkoll. Imma b’daqshekk? Iqum u jerġa’ jitlaq jiġri,” jgħid l-imprenditur Fava.
Għal Martin Scicluna l-ambjent jibqa’ l-ikbar tħassib. Malta l-industrija tal-kostruzzjoni esperjenzat tkabbir. “Esperjenzajna wisq żvilupp u bini mingħajr kontroll li mhux daqshekk tajjeb għas-saħħa u l-kwalità tal-ħajja tagħna,” qal Scicluna li nnota kif xi ħaġa li tappnet il-ħidma tal-Gvern kienet il-kwistjoni tal-Panama Papers b’Scicluna jargumenta li l-Prim Ministru seta’ aġixxa iktar malajr.
Dwar dan Benoit tinnota kif dan kien l-iktar Gvern fl-istorja li affaċċja skrutinju. “Madanakollu naħseb li dan hu l-iktar Gvern soġġett għal skrutinju fl-istorja ta’ Malta. Il-midja soċjali affettwat ħafna. Għandna Partit Nazzjonalista fl-oppożizzjoni li ma kien xejn għajr negattiv dawn l-aħħar erba’ snin, u mistenni jkun iktar distruttiv iktar ma noqorbu lejn elezzjoni ġenerali,” qalet Benoit.
Tony Zahra jsemmi kif il-prodott Malti jrid jibqa’ jitjieb. “Irridu nevitaw li nagħmlu lil Malta suq ħieles kbir. Huma l-affarijiet iż-żgħar li jagħmlu d-differenza kollha jekk nagħmluhom tajjeb. Ejja nibqgħu nidentifikaw il-pożittiv u nagħmlu aktar minn dak u nidentifikaw in-negattiv u nnaqsuh.”
Prim Ministru b’viżjoni
Fost il-pożittiv għall-pajjiżna hemm il-fatt li Malta tista’ sservi ta’ pont ta’ djalogu u Joseph Muscat spikka hawn. Grech jinnota kif minn mexxej żagħżugħ illum huwa statista Ewropew. Xi ħaġa li żgur innotajna meta f’Malta ġew iċ-CHOGM, il-Valletta Summit u l-Malta Summit.
“Waqt li beda l-mandat tiegħu ta’ Prim Ministru, bħala “vuċi fid-deżert” jipprova jiġbed l-attenzjoni tal-Ewropa għall-problema dejjem tikber tal-immigrazzjoni illegali u l-mijiet ta’ mwiet fil-Mediterran, illum insibu lill-Prim Ministru Malti mismugħ u stmat bħala vuċi ewlenija fid-dibattitu dwar il-futur ta’ din l-Ewropa. Hawn fi Brussell, ir-rispett u l-ammirazzjoni lejn il-Prim Ministru Malti tisimgħu kuljum mingħand nies gejjin minn kull rokna tal-Ewropa u anke lil hinn. Bħala Malti, tieħu pjaċir meta dan jingħad lilek direttament, però naqsam magħkom kemm tieħu iktar pjaċir bih meta tisimgħu b’kumbinazzjoni f’kuritur, kafetterija jew laqgħa,” qal Grech.
Ma’ dan l-argument iżżid Benoit: “Impressjonata ħafna b’dan il-Prim Ministru, jagħmilna kburin ħafna. Id-diskorsi tiegħu jagħmlu sens u jimpressjonani ħafna meta jitkellem fil-pubbliku. Għandu ċertu preżenza, u jassigura li l-ministri u s-segretarji parlamentari tiegħu jagħmlu xogħolhom sew. Il-preżenza tiegħu tinħass anke barra minn xtutna, dejjem jaqta’ figura tajba, jitkellem bis-sens, u għandu awtorità. Xogħlu bħala Ewroparlamentari serva bħala bażi eċċellenti. Fuq kollox kapaċi jospita l-mexxejja kif kien ċar fis-summit Ewropew li kellna m’ilux.”
X’inhu ġej?
U issa li għaddew erba’ snin mil-leġiżlatura l-ħsibijiet ta’ ħafna jibdew iduru fuq l-elezzjoni ġenerali. X’qed jistennew?
Martin Scicluna jgħid li “m’hemmx dubju li se tkun ġlieda bejn Gvern li se jgħid li qatt ma morna daqshekk tajjeb, li hu veru, u oppożizzjoni li se ttambar fuq il-korruzzjoni u l-Panama”
Fava qed jistenna kampanja miġġielda. “Jiena naħseb li se tkun a very hard fought campaign. M’għandix dubju minn dak. Però iktar ma tkun hard fought, iktar tkun kampanja interessanti. In a hard fought campaign, jien anke fil-linja żgħira tiegħi, ma jdejjaqnix. L-importanti li tkun hard fought u tkun fair ukoll fl-istess ħin,” temm jawgura Fava.
Hawn Stefan Grech isostni li waħda mill-aqwa armi li għandu l-Gvern huwa s-sens ta’ umiltà: “Dan kien Gvern li minkejja suċċess wara l-ieħor, dejjem żamm saqajh mal-art u qatt ma ħalla s-suċċess jew il-poter jitilgħulu għal rasu. Rajna Prim Ministru li anke fl-aqwa mumenti tiegħu, dejjem tenna li “aħna umani, niżbaljaw, m’aħniex perfetti” … espressjonijiet li qatt ma konna mdorrijin nisimgħu mill-politiċi taghna.”
B’kuntrast Benoit tinnota l-arroganza tal-Oppożizzjoni.
“L-għatx li l-Partit Nazzjonalista għandu għall-poter mhu normali xejn. Qed jinqdew b’kollox u b’kulħadd li għandu s-setgħa jniżżel il-Gvern għarkopptejh. Nispera biss li ma jkunux vjolenti kif kienu fil-passat. L-ekonomija mxiet ’il quddiem grazzi għall-proġetti li implimenta l-Gvern u x-xogħol siewi ta’ Joseph Muscat u l- grupp tiegħu. Il-Gvern qed jipponta lejn persuni ekonomikament vulnerabbli u joffrilhom għajnuna varjata b’mod kontinwu. Dan verament huwa Gvern li jisma. Nispera li jerġa’ jkun elett biex ikompli proġetti li għaddejjin bħalissa u jibda oħrajn ġodda,” temmet tgħid mal-gazzetta KullĦadd.
