Sigħat tax-xogħol iddikjarati żejda, pagamenti doppji għall-istess xogħol, tbażwir u ħabi fl-irċevuti joħorġu mill-ħlasijiet li saru lill-esperti barranin li tqabbdu fl-inkjesta maġisterjali dwar l-isptarijiet.
L-ispiża kontroversjali ta’ iżjed minn €11-il miljun tħallset lill-Irlandiż Jeremy Harbinson u l-kumpanija tiegħu, li llum hi xolta, biex saret l-inkjesta tal-Maġistrat Gabriella Vella.
Tali inkjesta tawlet kważi ħames snin u ġiet ippreżentata lejliet l-elezzjonijiet is-sena li għaddiet.
L-istess espert ewlieni Harbinson issa qed jirrifjuta li, akkost ta’ kollox, ikollu x’jaqsam mal-kawżi ġudizzjarji, ibbażati fuq l-istess rapport tiegħu, li nfetħu kontra għadd ta’ kumpaniji u individwi, fosthom l-eks Prim Ministru Joseph Muscat, l-eks Deputat Prim Ministru Chris Fearne u l-eks Ministru Edward Scicluna.
ONE News hu informat li jirriżulta, bl-aktar mod ċar, li l-kumpanija tal-espert ewlieni, li wkoll għamlitha ta’ intermedjarju bejn l-esperti individwali u l-Maġistrat Vella, ukoll nefħet ir-rati tal-ħlasijiet biex ikollha marġini ta’ profitt. Dan anke jekk qatt ma kellha ftehim kuntrattwali, skont il-liġi.
Fil-fatt jirriżulta li Harbinson Forensics Limited qatt ma nħatret bħala espert tal-Qorti, iżda spiċċat tibgħat hi l-kontijiet lill-Qorti f’isem 23 espert, li tqabbdu b’mod individwali. Xi ħaġa li tqajjem dubji serji dwar kif il-Maġistrat ukoll aċċettat li tapprova tali ħlasijiet.
Minbarra hekk, jirriżulta li, f’perjodu partikolari bejn it-2 ta’ Settembru tal-2020, meta nħareġ id-digriet għall-ħatra tal-esperti, u Mejju tal-2024, meta ġie ppreżentat ir-rapport tal-inkjesta, iddaħħlu u tħallsu rċevuti doppji għall-istess xogħol.
Dan hekk kif kemm Harbinson Forensics Limited u kumpanija oħra mqabbda minnha, bl-isem ta’ ANSEC IA, ippreżentaw żewġ settijiet ta’ rċevuti u tħallsu kollha kemm huma.
Minkejja dan, l-irċevuti approvati mill-Maġistrat Vella huma vagi ħafna u lanqas jispeċifikaw għal-liema xogħol huma jew liema esperti wettquh.
Irċevuti oħrajn huma neqsin kompletament, anke jekk sar ħlas addizzjonali. Pereżempju, sar ħlas fuq irċevuta ta’ iżjed minn €7,000 qabel biss kienet inbdiet l-inkjesta u qabel il-Maġistrat ħatret l-esperti tagħha.
Ukoll indikazzjoni ta’ ksur tar-regoli ta’ procurement pubbliku.
Ta’ min jinnota li, minn tagħrif li ngħata fil-Parlament dwar ħlasijiet mill-qrati lill-esperti bejn l-2017 u Mejju tal-2024, il-kumpanija ta’ Harbinson waħedha kienet ħadet aktar minn €18-il miljun jew mas-60% tal-ispiża kollha f’dan iż-żmien. Fil-maġġoranza tal-ħlasijiet kienu ovvjament għall-inkjesta tal-isptarijiet.
Dan kollu wkoll jikkonferma l-ħtieġa tar-riforma li qed jipproponi l-Gvern fl-inkjesti maġisterjali u bħalissa qed tiġi diskussa fil-Parlament biex mhux biss jiżdiedu d-drittijiet taċ-ċittadini, iżda wkoll jinqatgħu l-abbużi u jkun hemm kontroll aħjar dwar l-infiq fuq l-esperti u l-mod kif dawn jitħallsu.
