-Kitba ta’ Leonid McKay, Kap Eżekuttiv tal-Partit Laburista
Immedjatament mal-aħbar tal-mewt ta’ Monsinjur Victor Grech, Malta ħasset li tilfet persuna li ħalliet marka mhux biss fuq mijiet ta’ dawk li kienu jħossuhom fil-periferija iżda wkoll bniedem li mmarka wkoll it-tessut soċjali ta’ pajjiżna. L-aħħar li rajtu u kellimtu kien proprju ftit tal-ġimgħat ilu eżatt wara l-funeral ta’ ħuh, Joe Grech.
Kien Anġlu Fenech li ċempilli biex jinfurmani li Mons. Victor Grech ħalliena. F’dak il-mument bħal donnu stenbħu ħafna tifkiriet ta’ Dun Victor. Nagħżel li niffoka l-aktar fuq il-‘politiku’ u l-ġgant soċjali. Dun Victor hu assoċjat direttament mal-qasam tad-droga. Ħafna jafuh għax għażel li jitkellem b’mod meqjus, imma dirett. Ma beżax anke jekk kien mhedded. Ma ddejjaqx li jirfes il-kallijiet.
Kien komunikatur eċċezzjonali. Kien jaf meta, xħin u b’liema medium irid iwassal il-messaġġ. Kien jaqra u jisma’ ħafna iktar milli jitkellem. Fil-librerija ta’ daru, li tant kien kburi biha, kien jipprepara ħafna. Anke għal sempliċiment laqgħa interna. Ma nistax ma nsemmix Jum il-Gradwazzjoni tal-Caritas. Għal ħafna kienet tfisser riflessjoni fuq kemm Dun Victor tahom iktar minn ċans wieħed. Jew aħjar, ma qata’ qalbu qatt minnhom. Għalih kienet aktar minn hekk. Kien forum li min jaf kemm b’mod dirett u bla tlaqliq ‘attakka’ l-politika soċjali ta’ amministrazzjonijiet differenti. Kien min kien, hemm kien jindirizza l-hekk imsejħa VIPs ta’ quddiemu. Meta sirt Direttur kont għedtlu li xtaqt nagħmel gradwazzjoni u fil-bankijiet ta’ quddiem inpoġġi l-vera protagonisti tal-ġurnata, li huma l-gradwati. Urieni li jaqbel, imma bi kliem fin ħafna spjegali li jaqbel kieku nħalli l-hekk imsejħa VIPs fejn inkun nista’ narahom sew. Idealment quddiem nett. Fhimtu mal-ewwel. U naħseb kont għedt bejni u bejn ruħi, kemm jien naive.
Fl-2012 bnejna studju dwar kemm jiswa basket ta’ oġġetti essenzjali għal tliet tipi ta’ familji Maltin. Konna sibna li l-paga minima ma kenitx suffiċjenti biex familja tixtri dak bażiku. Kien qalli din poverty wage mhux minimum wage. U kien imbotta, flimkien mal-ekonomista Karm Farrugia, biex nagħmlu proposta kuraġġuża. Dik li togħla l-paga minima. Ma’ Karm konna wkoll qbilna b’kemm għanda togħla. Faċli titkellem fuq il-paga minima llum. Fl-2012 kienet sitwazzjoni differenti. Niftakar meta wara li ppreżentajna l-studju lill-Kabinett ta’ dak iż-żmien, fil-lift ta’ Kastilja, kien qalli “taqtax qalbek, jirnexxilna.” Għaddew ftit snin u kien hemm żieda fil-paga minima statutorja. Ma nistax ma niftakarx ukoll il-mument f’Awwissu tal-2014 meta kien talabni biex nieħu r-responsabilità ta’ Caritas. Qatt ma għaddieli mill-kurituri ta’ moħħi li ser inkun jien. Kien ilu juri li jixtieq iħalli f’idejn ta’ warajh. Però kienet sorpriża kbira għal kulħadd. Kienet deċiżjoni mhux biss għax kont għadni żgħir wisq. Kien għad kelli biss 33 sena. Mhux biss għax ser nilbes żarbun kbir. Kont bżajt ukoll li Dun Victor ser jibqa’ preżenti ‘minn wara.’ Kulħadd kien jaf x’kienet tfisser Caritas għalih. Kienet il-‘baby tiegħu.’ Biss mill-ewwel kien tani tagħlima u sinjal ċar. Għax meta tlabtu ftit jiem ta’ handover, kien irrifjuta. Domt biex fhimt li mhux għax ma riedx jikkopera imma għax ried jagħtini l-ispazju. U dejjem żamm kelmtu. Min jaf kemm kien hemm deċiżjonijiet li jien żgarrajt fihom, imma hu għażel li ma jikkummentax.
Ftit jafu li Dun Victor ħalla impatt mhux biss fuq Caritas f’Malta iżda wkoll fuq Caritas Europa u Caritas Internationalis. Kien wieħed mill-founding fathers ta’ Caritas Europa u kien anke fuq il-Board ta’ Caritas Internationalis għal numru ta’ snin. Kien dejjem jisħaq li nipparteċipaw f’fora fejn hemm il-kuluri differenti ta’ Caritas kemm fl-Ewropa u kif ukoll fuq livell internazzjonali.
Filwaqt li nsellmu l-memorja ta’ dan il-ġgant soċjali, memorja li ser tibqa’ ħajja f’mijiet ta’ persuni u familji li hu stess għen, il-legat tiegħu għandu jibqa’ jfakkarna li l-ġlieda għal ġustizzja soċjali tibqa’ dejjem ħajja
